Salda Gölü: Mars’taki Jezero Krateri’ne Benzeyen Dünyadaki Tek Yer

 

Türkiye’nin güneybatısında bulunan Salda Gölü, şu anda NASA’nın Perseverance gezgini tarafından incelenen Mars’taki Jezero krateri ile yakın benzerlik gösteriyor.

Salda Gölü, Mars’taki Jezero krateri ile güçlü bir benzerlik gösteren Türkiye’deki bir su kütlesidir. Bu göz alıcı göl, Kızıl Gezegen’deki antik çarpma yapısının jeolojisi ve mineralojisi ile karşılaştırılabilir olan Dünya’daki tek yerdir. Bu çarpıcı benzerlik, bilim insanlarının 2021’de Perseverance gezgini Mars’a inmeden önce gölün kıyılarını incelemek için akın etmesine neden oldu.

Salda Gölü, 196 metre maksimum derinliği ile Türkiye’nin en derin göllerinden biridir. Kıyıları, mağaralarda ve belirli göllerin kıyılarında bulunan magnezyum açısından zengin bir karbonat minerali olan toz hidromagnezit ile kaplıdır. Özellikle, bu mineral antik mikrobiyal yaşam hakkında ipuçları barındırır.

“Karbonatlar önemlidir çünkü mikroplar, organik maddeler veya geçmiş mikrobiyal yaşamın kanıtını sağlayan belirli dokular gibi o ortamda var olan her şeyi yakalamada gerçekten iyidirler,” dedi Western Washington Üniversitesi’nden gezegen jeolojisi araştırmacısı Brad Garczynski, NASA’nın Earth Observatory’sine.

Salda Gölü’nün kıyılarındaki hidromagnezit muhtemelen mikrobiyalitlerden aşınmıştır. Mikrobiyalitler, mercan resiflerine benzeyen ancak mikroplardan oluşan kaya benzeri yığınlardır. Göl hala bozulmamış mikrobiyalitlere ev sahipliği yapmaktadır, ancak bunlar sonunda yeniden işlenecek ve kıyı şeridinde kum olarak son bulacaktır.

NASA’nın Mars Keşif Yörüngesi’nden alınan verileri kullanan bilim insanları, 2019’da Jezero’nun batı kenarı boyunca benzer mineraller tespit etti ve bu da kraterin bir zamanlar bir göl barındırdığını gösterdi. Bu gözlemler daha sonra Perseverance gezgini tarafından doğrulandı ve Jezero kraterinin içinde milyarlarca yıl önce var olan bir gölün mineral kanıtları bulundu.

Salda Gölü ve Jezero krateri delta olarak bilinen başka bir ortak özelliğe sahip. Deltalar, nehirlerin göllere ve diğer su kütlelerine aktığı yerlerde biriken sediment katmanlarıdır. Bu özellikler, suyun Jezero’yu nasıl doldurduğu konusunda çekici ipuçları sunuyor ve Salda Gölü’nde bunları incelemek, bilim insanlarının Mars kraterindeki belirli konumlara odaklanmalarına yardımcı oldu.

“Salda Gölü’nü ziyaret etmenin en güzel yanlarından biri, antik Jezero Gölü’nün kıyılarında durmanın nasıl bir şey olacağı hakkında gerçekten bir fikir vermesi,” dedi Horgan.

Salda Gölü çevresi 300’den fazla bitki türü ve 30 su kuşu türüne ev sahipliği yapıyor ve bu da burayı doğa tutkunları ve yürüyüşçüler için popüler bir destinasyon haline getiriyor. Göl, termal havuzlara sahip muhteşem kireçtaşı oluşumları olan Pamukkale travertenlerinden kısa bir sürüş mesafesindedir.