Güneş’te Devasa X1.1 Sınıfı Patlama: İki Kıtada Radyo Kesintileri Yaşandı

28 Mart 2025’te Güneş’ten fırlayan X1.1 sınıfı devasa bir patlama, Kuzey ve Güney Amerika’da geniş çaplı radyo kesintilerine yol açtı. NASA ve NOAA’nın GOES-16 uydusu tarafından kaydedilen patlama, Güneş’in doğu kenarındaki AR4046 adlı güneş lekesinden yayıldı.

Uydu Görüntüleri Tarihi Anı Yakaladı

GOES-16 uydusunun 304A dalga boyunda çektiği görüntüler, patlamayla eş zamanlı olarak uzaya saçılan koronal kütle atımını (CME) net bir şekilde gösteriyor. NOAA yetkilileri, “Bu patlama, Şubat başından bu yana kaydedilen ilk X-sınıfı olay” açıklamasını yaptı. Patlamanın ardından oluşan CME’nin Dünya’yı doğrudan etkilemediği belirtildi.

Radyo İletişimini Vuran Etki

X-sınıfı patlamalar, Güneş’ten yayılan en güçlü manyetik aktiviteler arasında yer alıyor. Bu patlamalar, Dünya’nın iyonosfer tabakasını iyonize ederek yüksek frekanslı (HF) radyo dalgalarını emiyor. 28 Mart’taki olayda, Güneş’e bakan yarımküredeki radyo iletişiminde dakikalarca süren kesintiler yaşandı. NOAA, “Pilotlar, acil durum ekipleri ve denizcilik personeli etkilenen gruplar arasındaydı” ifadelerini kullandı.

Yeni Güneş Lekelerinin Tehdidi

AR4046 lekesinin önümüzdeki hafta Dünya’ya dönmesi bekleniyor. Bu durum, lekenin üreteceği yeni patlamaların doğrudan gezegenimize yönelme riskini artırıyor. Ayrıca, AR4048 adlı yeni bir lekenin de Dünya’ya doğru döndüğü ve 31 Mart-2 Nisan arasında %15 olasılıkla ek X-sınıfı patlamalara yol açabileceği kaydedildi.

Koronal Kütle Atımları Neden Önemli?

CME’ler, Güneş’ten saatte milyonlarca kilometre hızla fırlayan plazma bulutlarıdır. Dünya’nın manyetik alanıyla çarpıştıklarında, GPS sistemlerinde bozulmalara, uydularda arızalara ve elektrik şebekelerinde geniş çaplı kesintilere neden olabilirler. 2025 yılında bu tür olayların artması, Güneş’in 11 yıllık aktivite döngüsünün zirve yapmasıyla açıklanıyor.