Google, Android Kullanıcılarını Uygulamaları Açmadan Önce Bile Nasıl İzliyor?

Akıllı telefon kullanmak, günümüzde neredeyse sürekli olarak takip edildiğinizi kabul etmek anlamına geliyor. Çoğu kişi uygulamaları kullanmaya başlamadan önce google tarafından izlenmeye başlandığını düşünmez. Fakat Google, Android kullanıcılarını bir uygulamayı açmadan önce bile izlemeye başlıyor ve bu durum gizlilik endişelerini artırıyor.

Yakın zamanda Trinity College Dublin’den DJ Leith tarafından yapılan kapsamlı bir araştırma, Google’ın Android cihazlarda uygulamalar açılmadan bile kullanıcıları nasıl izlediğini ortaya koydu. Bu araştırma, cihazların kurulum aşamasından itibaren en az 14 farklı çerez ve izleyici tarafından kullanıcı verilerinin toplandığını gösteriyor. Dahası, bu izleyiciler ve çerezler, kullanıcıların açık onayı olmadan çalışıyor ve bunları devre dışı bırakmanın veya tamamen kaldırmanın bir yolu da görünmüyor.

Bu makalede, Google’ın Android kullanıcılarını nasıl izlediğini, hangi verilerin toplandığını, bu verilerin nasıl kullanıldığını ve kullanıcıların gizliliklerini korumak için neler yapabileceğini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

📱 Google’ın Android Cihazlardaki Gizli Takip Mekanizması

DJ Leith’in araştırması, Android cihazlar kurulur kurulmaz Google’ın arka planda kullanıcıları izlemeye başladığını ortaya koyuyor. Kullanıcı bir Google hesabına giriş yapsa da yapmasa da bu takip süreci aktif hale geliyor.

🎯 Kurulumdan Hemen Sonra Etkinleşen 14 İzleyici

Leith’in bulgularına göre, Android cihazlarda kurulum işlemi tamamlanır tamamlanmaz aşağıdaki türden veriler otomatik olarak toplanıyor:

• Cihaz kimlikleri
• IP adresi
• Konum verileri
• Uygulama kullanım bilgileri
• Reklam kimliği
• Tarama alışkanlıkları

Bu veriler, kullanıcı doğrudan bir Google uygulamasını açmasa bile cihazda yüklü olan Google Play Store, Gmail ve diğer Google hizmetleri aracılığıyla sürekli olarak işleniyor ve Google’a gönderiliyor.

🧠 Google’ın Kullanıcı Takip Sürecinde Kullandığı Başlıca İzleyiciler

Leith’in raporunda, Google’ın kullanıcıları takip etmek için kullandığı izleyicilerden bazıları detaylı olarak açıklanıyor. Bu izleyiciler, cihazın yeniden başlatılmasından sonra bile aktif kalabiliyor ve fabrika ayarlarına sıfırlama sonrası bile varlıklarını sürdürüyor.

🔎 1. DSID Çerezi (DoubleClick Çerezi)

• Google’ın kullanıcıyı Google dışındaki sitelerde tanımlamak için kullandığı bir çerez.
• Reklam kişiselleştirme ve hedefli reklamlar için kullanılıyor.
• Kullanıcı açıkça bir hizmet talep etmese bile cihazda etkin durumda kalıyor.

🔎 2. Google Android Kimliği

• Cihaz kurulum sürecinde oluşturulan benzersiz bir kimlik.
• Fabrika ayarlarına döndürülse bile sıfırlanmıyor.
• Kullanıcı herhangi bir Google hesabına giriş yapmasa bile kimlik etkin kalıyor.

🔎 3. Reklam Kimliği (Advertising ID)

• Reklam verenlerin kullanıcıları tanımlamasına ve hedefli reklamlar sunmasına olanak sağlıyor.
• Kullanıcı reklam kişiselleştirmesini kapatsa bile etkin kalabiliyor.

🔎 4. Firebase Analitycs İzleyicisi

• Uygulama kullanımını analiz etmek için kullanılıyor.
• Hangi uygulamaların hangi sıklıkla açıldığına dair bilgiler topluyor.

🚨 Kullanıcıların Kontrolü Yok!

DJ Leith’in araştırması, kullanıcıların bu izleyicileri ve çerezleri devre dışı bırakmak için pratikte hiçbir seçeneği olmadığını ortaya koyuyor.

✔️ İzleyici ayarlarını değiştirmek isteyen kullanıcıların karşılaştığı temel sorunlar:

• Google Play Hizmetleri’ni kaldırmak mümkün değil.
• Reklam kimliğini sıfırlamak geçici bir çözüm sağlıyor.
• Cihazın fabrika ayarlarına döndürülmesi, izleyicileri kaldırmıyor.

Google, Android işletim sistemi üzerinden bu izleme sistemini kök seviyede kurduğu için, kullanıcıların bunu tamamen devre dışı bırakma veya kaldırma şansı bulunmuyor.

💡 Google’ın Gizlilik Politikası ve Yasal Sorumluluklar

Google, gizlilik politikalarında kullanıcıların verilerinin işlenmesiyle ilgili açık ifadeler sunsa da, Leith’in araştırması bu açıklamaların pratikte yeterli olmadığını ortaya koyuyor.

Google’ın gizlilik politikası kullanıcıya şu tür güvenceler veriyor:
✅ Kullanıcı istediğinde reklam kişiselleştirmesini kapatabilir.
✅ Google hesabı ayarlarında geçmiş veriler silinebilir.
✅ Konum izleme kapatılabilir.

Ancak bu seçenekler sınırlı kalıyor çünkü temel izleyici mekanizması kullanıcı müdahalesinden bağımsız olarak arka planda çalışıyor.

🛡️ Kullanıcılar Gizliliklerini Nasıl Koruyabilir?

Her ne kadar kullanıcıların bu takip mekanizmasını tamamen devre dışı bırakması mümkün olmasa da, bazı güvenlik önlemleri almak mümkün:

🔒 1. Google Hesap Ayarlarını Düzenleyin

• Reklam kişiselleştirmesini devre dışı bırakın.
• Konum izlemeyi kapatın.
• Google Arama geçmişini ve uygulama etkinliğini düzenli olarak temizleyin.

🔒 2. Özel Bir Android ROM’u Kullanın

• Google servislerini kaldıran ve daha fazla gizlilik sunan özel bir ROM yüklemek mümkündür (ör. LineageOS).

🔒 3. Alternatif Uygulamalar Kullanın

• Gmail yerine ProtonMail veya Tutanota gibi güvenli e-posta servislerini kullanabilirsiniz.
• Google Arama yerine DuckDuckGo gibi gizliliğe odaklanan alternatifleri tercih edin.

🔒 4. VPN Kullanın

• VPN kullanarak IP adresinizi gizleyin ve konum izlemeyi sınırlandırın.

🏆 Google’ın Takip Sistemi Küresel Düzeyde Bir Gizlilik Sorunu Yaratıyor

Google’ın Android işletim sistemine entegre ettiği takip mekanizması, kullanıcıların verilerini sürekli olarak işleyen bir ekosistem yaratıyor. Reklam hedefleme ve veri analizine dayalı bu yapı, kullanıcıların mahremiyetini ciddi şekilde tehdit ediyor.

DJ Leith’in araştırması, kullanıcıların izleme mekanizmasından haberdar olmadığını ve devre dışı bırakmak için sınırlı seçeneklere sahip olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Android kullanıcıları, pratikte cihazlarını kullanırken mahremiyetlerinden ödün vermek zorunda kalıyor.

Google’ın bu izleme mekanizması karşısında kullanıcılar yalnızca bilinçlenerek ve alternatif çözümler bularak kendilerini koruyabilirler. Ancak asıl çözüm, küresel düzeyde yasal düzenlemelerle bu tür takip mekanizmalarının sınırlandırılması olacaktır.