Çocuklukta Hava Kirliliğine Maruz Kalmak Beyin Bağlantılarını Zayıflatıyor

Barcelona Küresel Sağlık Enstitüsü (ISGlobal) liderliğindeki yeni bir çalışma, erken çocukluk döneminde hava kirliliğine maruz kalmanın beyin ağları arasındaki bağlantıları zayıflattığını ortaya koydu. Araştırma sonuçları, özellikle dikkat, duygu işleme ve hareket kontrolünden sorumlu beyin bölgelerindeki iletişim eksikliğine işaret ediyor.

3.626 Çocuk Üzerinde 14 Yıllık Takip

Hollanda’nın Rotterdam kentindeki Generation R kohortunun verileri kullanılarak yapılan çalışmada, katılımcıların yaşadığı bölgelerdeki PM_2.5, PM₁₀, NO₂ ve NO_X seviyeleri modelleme yoluyla hesaplandı. Çocukların beyin bağlantıları, manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ile 10 ve 14 yaşlarında dinlenme halindeyken ölçüldü. Bulgular, hava kirliliğinin amigdala (duygusal tepkiler), hipokampus (hafıza) ve kaudat çekirdek (karar verme) arasındaki iletişimi azalttığını gösterdi.

Erken Maruziyet Kritik Dönemi Etkiliyor

Doğumdan 3 yaşına kadar yüksek hava kirliliğine maruz kalan çocuklarda, ergenliğe kadar süren şu anomaliler tespit edildi:

• Amigdala ile dikkat ve işitme fonksiyonlarını yöneten kortikal ağlar arasında %17 daha zayıf bağlantı,
• PM₁₀‘a ergenlik öncesi maruz kalanlarda, çevresel uyaranları algılayan “salience network” ile içe bakışı sağlayan “medial-parietal network” arasında %9 iletişim kaybı.

Hamilelikte Kirlilik Hipokampusu Küçültüyor

Aynı ekip tarafından yürütülen paralel bir çalışmada, hamilelik sırasında PM_2.5 ve bakıra maruz kalan annelerin çocuklarında 8 yaşında hipokampus hacminde %0.8 küçülme gözlendi. Ancak 14 yaşına gelindiğinde bu bölgede telafi edici büyüme kaydedildi. ISGlobal’den Dr. Mònica Guxens, “Beyin plastisitesi erken zararları hafifletse de, fonksiyonel bağlantılardaki kalıcı bozulmalar endişe verici” uyarısında bulundu.

Araştırmacılar, özellikle kentsel alanlarda hava kirliliğini azaltacak politikaların aciliyetine dikkat çekti. Baş yazar Michelle Kusters, “Çocukların beyin gelişimi için PM_2.5 sınır değerlerinin Dünya Sağlık Örgütü’nün önerdiği yıllık 5 µg/m³’e çekilmesi gerekiyor” dedi. Avrupa Birliği’nin mevcut yıllık limiti ise 25 µg/m³.