CERN’den Tarihi Keşif: Madde ve Antimadde Sırrı Çözülüyor

images (20)

Cenevre’deki Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC), evrenimizin neden antimaddeden değil de maddeden oluştuğunu açıklayabilecek tarihi bir keşfe imza attı. Bilim insanları, ilk kez bir baryon parçacığının (üç kuarktan oluşan proton/ nötron benzeri yapı) antimadde karşılığından farklı davrandığını gözlemledi.

“Güzellik-Lambda Baryonu” ile Tarihi Adım

LHC’nin “güzellik” (beauty) kuarkları üzerine odaklanan deneyi LHCb, “güzellik-lambda baryonu” adlı parçacığın bozunumlarını analiz etti. 2009-2018 verilerini inceleyen ekip, bu baryonun antimadde versiyonuna kıyasla %2.45 daha hızlı bozunduğunu tespit etti. Bu fark, 5.2 sigma istatistiksel güvenilirlikle (fizikte “altın standart”) kaydedildi.

Evrenin En Büyük Sırlarından Birine Işık

CP ihlali adı verilen bu asimetri, Büyük Patlama sonrası neden maddenin antimaddeyi yendiğini açıklamada kilit rol oynuyor. Ancak Standart Model’in öngördüğü CP ihlali, gözlemlenen madde bolluğunu açıklamaya yetmiyor. LHCb sözcüsü Vincenzo Vagnoni, “Bu keşif, Standart Model’in ötesindeki fizik arayışında yeni bir kapı aralıyor” dedi.

2030’da Daha Büyük Veri Avı

Şimdiye kadar CP ihlali sadece mezotronlarda (kuark-antikuark çiftleri) gözlemlenmişti. İlk kez bir baryonda tespit edilen bu etki, 2030’da yeniden çalıştırılacak LHC ile daha detaylı incelenecek. Araştırmacılar, “Bu asimetrinin kaynağını anlarsak, evrenin varoluş sırrını çözebiliriz” ifadelerini kullanıyor.

Büyük Patlama’nın “Kurtulanları”

Teorik modellere göre, Büyük Patlama sonrası eşit miktarda üretilen madde ve antimadde birbirini yok etmeliydi. Ancak her 10 milyar antimadde parçacığına karşılık 10 milyar +1 madde parçacığının varlığı, bugünkü galaksilerin, yıldızların ve insanlığın ortaya çıkmasını sağladı. Yeni keşif, bu +1’lik gizemi çözmeye aday.