Bonobolar İnsan Gibi Cümle Kurabiliyor

Bonobolar yani cüce şempanzeler, sadece jest ve sesle iletişim kurmakla kalmıyor; aynı zamanda bu sesleri bir araya getirerek anlam taşıyan yapılar oluşturabiliyor. Leipzig’deki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü tarafından yapılan yeni araştırmaya göre, bu insan dışı primatlar, “kelime benzeri” sesleri belirli bir sırayla birleştirerek farklı anlamlar iletebiliyor. Bu yapı, dilbilgisindeki sözdizimsel düzene benzerlik gösteriyor. Bonoboların bu becerisi, insan dilinin evrimsel temellerine dair önemli ipuçları sunuyor.

 

Bonoboların İletişimi Dilin Temellerine Işık Tutuyor

Araştırmada, bonoboların “peep”, “bark” ve “yelp” gibi farklı sesleri belirli kombinasyonlarda kullandığı gözlemlendi. Özellikle yiyecek bulduklarında çıkardıkları bu seslerin dizilimi, karşılarındaki bonobolar tarafından farklı şekilde algılanabiliyor. Örneğin “peep-yelp” ses dizisi, yiyeceğin hem varlığını hem de heyecanla karşılandığını ifade ediyor olabilir. Bilim insanları, bu kombinasyonların tesadüf olmadığını ve iletişimde belirli kurallara dayandığını düşünüyor.

Bu gözlem, sadece hayvanlar arası iletişimin karmaşıklığını değil, aynı zamanda dilin temel yapı taşlarının insanlardan çok daha önce evrimleşmiş olabileceğini gösteriyor. Araştırmacılara göre, cüce şempanzelerin kullandığı ses kombinasyonları, cümle benzeri anlamlı dizilimlerin ilk evrimsel örnekleri olabilir. Bu da, dilin yalnızca insana özgü olmadığını, daha eski atalarla da ortak bir kökeni olabileceğini gündeme getiriyor.

 

Dil Benzeri Yapılar Başka Türlerde de Görülebilir

Araştırmayı yürüten bilim insanları, bu tür ses dizilimlerinin sadece cüce şempanzelere özgü olmayabileceğini, diğer primat türlerinde de benzer yapılar bulunabileceğini belirtiyor. Ancak bonoboların sosyal yapıları ve iletişime yatkınlıkları, bu çalışmalarda onları daha ön plana çıkarıyor. Bu da, onların insanlarla olan genetik yakınlığının ötesinde, iletişim becerilerinde de önemli benzerlikler taşıdığını gösteriyor.

Araştırma ekibi, bonoboların çıkardığı seslerin kaydedilmesi ve tekrar oynatılmasıyla yapılan deneylerde, ses sırasının değiştirilmesinin anlam üzerinde etkili olduğunu gözlemledi. Bu durum, sözdiziminin sadece insan dilinde değil, bazı hayvanların iletişiminde de temel bir rol oynayabileceğini gösteriyor. Gelecekte yapılacak çalışmalar, hayvanlar dünyasında dilin kökenlerini daha da aydınlatabilir.