Astroscale’in ADRAS-J Görevi: Uzay Çöpü Temizliğinde Çığır Açan Teknoloji

Uzayda kontrolsüz bir nesneye yaklaşmak, Interstellar filmindeki dramatik sahnelere benzeyebilir, ancak gerçek hayatta bunu başarmak son derece hassas bir mühendislik başarısı gerektirir. Japonya merkezli Astroscale, ADRAS-J görevi ile uzay çöplerine güvenli bir şekilde yaklaşabilen ilk uzay aracını geliştirdi. Bu görev, Dünya yörüngesindeki uzay çöplerini temizlemek için atılmış önemli bir adım olarak görülüyor.

ADRAS-J Görevi ve Hedefi

ADRAS-J, Active Debris Removal by Astroscale-Japan ifadesinin kısaltması olup, Japonya Uzay Araştırma Ajansı (JAXA) ile ortak bir girişim olarak geliştirildi. Şubat 2024’te fırlatılan ADRAS-J, 2009’dan beri yörüngede bulunan Japon H-IIA roketinin terk edilmiş üst aşamasına yaklaşmayı başardı. Bu roket, Dünya yörüngesinde kontrolsüz dolaşan yaklaşık 2.000 eski roket aşamasından sadece biri.

Uzayda Çöp Temizliği: Teknolojik Zorluklar

Uzay çöplerine yaklaşmak, Uluslararası Uzay İstasyonu gibi işbirlikçi nesnelerle buluşmaktan çok daha karmaşıktır. H-IIA roketi gibi nesneler:

• Navigasyon yardımcılarına sahip değildir.
• Uydu ile iletişim kurma yeteneği yoktur.
• Kontrolsüz hareket ettikleri için yüksek manevra kabiliyeti gerektirir.

Astroscale’in geliştirdiği otomatik pilot navigasyon sistemleri, kameralar ve lazer mesafe sensörleri kullanılarak roketin etrafında hassas bir şekilde hareket etmeyi mümkün kıldı. 30 Kasım 2024’te ADRAS-J, H-IIA roketine sadece 15 metre mesafeye kadar yaklaşarak görevini başarıyla tamamladı.

ADRAS-J’nin Geleceği: ADRAS-J2 Görevi

ADRAS-J’nin bir sonraki aşaması olan ADRAS-J2, 2027 yılında fırlatılacak ve uzay çöpü yakalama işlemini bir adım ileri taşıyacak. Japon hükümeti, ADRAS-J2’nin geliştirilmesi ve fırlatılması için 88 milyon dolar yatırım yaptı.

ADRAS-J2’nin hedefleri:

• Bir robotik kol kullanarak uzay çöpünü yakalamak
• Yörüngeden çıkararak atmosfere yönlendirmek
• Düşük Dünya yörüngesinde temizleme operasyonlarını test etmek

Astroscale’in Küresel Vizyonu

Astroscale, yalnızca uzay çöplerini temizleme konusunda değil, uydu servisi ve yörüngede bakım alanlarında da büyük bir oyuncu olmayı hedefliyor. ABD, Avrupa ve Japonya’da genişleyen operasyonları ile Astroscale:

• OneWeb’in mega uydu takımyıldızındaki işlevsiz bir uydunun yakalanması ve yörüngeden çıkarılması için ELSA-M görevini (2025-2026) gerçekleştirecek.
• ABD Uzay Kuvvetleri ile işbirliği yaparak jeostasyoner yörüngede yakıt ikmal uydusu geliştirecek.
• Japon hükümeti ile 80 milyon dolarlık bir düşük Dünya yörüngesi yakıt ikmal misyonu için sözleşme imzaladı.

Uzayda Yeni Bir Çağ Başlıyor

Astroscale’in geliştirdiği buluşma ve yakınlık operasyonları (RPO) teknolojisi, uzay çöplerini temizleme, yakıt ikmali, uydu onarımı ve hatta askeri gözlem uygulamaları gibi geniş bir yelpazede kullanılabilecek. Bu teknolojinin başarılı bir şekilde uygulanması, uzay çöplerinin kontrol altına alınmasını sağlarken ticari uydu servis hizmetlerinde de devrim yaratabilir.

Astroscale CEO’su Nobu Okada’nın sözleriyle: “Uzayda enkaz gibi işbirliği yapmayan nesneler için RPO teknolojisini kanıtlayan tek şirketiz. Bu sadece uzay çöpü temizliği değil, aynı zamanda yörüngede bakım ve servis hizmetleri sunma yolunda büyük bir adımdır.”