Mars’ın Güneş’e Yakınken Daha Hızlı Su Kaybettiği Ortaya Çıktı

Mars, bundan milyarlarca yıl önce sıcak ve nemli bir gezegendi. Yüzeyinde geniş su kütleleri ve daha yoğun bir atmosfere sahipti. Peki Mars’taki suya ne oldu? Bu sorunun cevabını arayan bilim insanları, Mars’ın yörüngesinde Güneş’e en yakın olduğu zamanlarda su kaybının hızlandığını keşfetti.

 

Güneş’e Yaklaştıkça Su Buharlaşıyor

Mars, Güneş etrafındaki yörüngesinde ilerlerken, Güneş’e en yakın noktaya (perihel) ve en uzak noktaya (afel) ulaşıyor. Perihelde Mars’ın güney yarımküresi Güneş’e dönük oluyor ve yıllık toz fırtınası mevsimi yaşanıyor. Uçuşan toz, atmosferin ısınmasına ve su buharı içeriğinin artmasına katkıda bulunuyor. Hubble Uzay Teleskobu ve MAVEN uzay aracının ortak çalışması, Mars’ın perihelde su kaybının hızlandığını ortaya koydu.

 

Atomlar Uzaya Kaçıyor

Mars’taki suyun bir kısmı hala gezegenin derinliklerinde hapsolmuş durumda. Ancak atmosferdeki su molekülleri, Mars Güneş’e yaklaştığında atomlarına ayrılıyor. Oksijen atomları ya yüzeydeki materyalleri oksitliyor ya da karbondioksit oluşturuyor. Hidrojen atomları ise uzaya kaçıyor. Mars’ın atmosferindeki döteryum/hidrojen oranı, Dünya’dakinin 8-10 katı. Bu da Mars’ın geçmişte ne kadar çok su kaybettiğinin bir göstergesi.

 

Su Buharı Orta Atmosfere Yükseliyor

MAVEN, perihelde üst atmosferdeki hidrojen yoğunluğunun afeldekinin 20 katı, döteryum yoğunluğunun ise 5 katı olduğunu ölçtü. Ayrıca kaçış oranlarının hidrojen için 100 kat, döteryum için 10 kat daha yüksek olduğu gözlendi. Perihelde Mars’ın atmosferi ısınıp genleşirken, su buharı orta atmosfere yükseliyor. Bu da atomların uzaya kaçış hızını artırıyor.

 

Mars’ın Dinamik Atmosferi Şaşırtıyor

Son yıllarda Mars’ın tahmin edilenden çok daha dinamik bir yıllık döngüye sahip olduğu anlaşıldı. Mars atmosferi oldukça çalkantılı, kısa sürelerde ısınıp soğuyor. Mars yılı boyunca Güneş’in parlaklığı %40 oranında değişiyor. Bu da atmosferin genleşip büzülmesine neden oluyor. Bilim insanları, Mars’ın su kaybı döngüsünü anlamaya çalışırken, gezegenin dinamik doğası onları şaşırtmaya devam ediyor.